به گزارش میراث‌آریا، مسلم میش مست‌نهی باستان‌شناس در این نشست به بیان بخشی از مقاله «هنر گچبری و آرایه‌های گچی تاریخی: دشوارهای ساده‌نما» پرداخت و گفت: شباهتی شگفت‌انگیر بین هنر گچبری تاریخی ایران و نوشته‌های استاد سخن، سعدی شیرازی است: هر دو دشوارهای ساده‌نما هستند.

او افزود: در این مقاله نگارنده تلاش می‌کند تا با کنار هم قرار دادن نتایج بررسی و آنالیز ملات تعدادی از آرایه‌های گچی تاریخی از دوره‌های مختلف و جمع‌بندی و گفت‌وگو با برخی استادکاران هنر گچبری، مسیری روشمند برای پژوهش و بررسی فنی آرایه‌های گچی تاریخی پیشنهاد دهد.

مروری بر مطالعه و فرآوری گچ سنتی

در ادامه این نشست شکراله علیزاده دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته مرمت بناها و بافت‌های تاریخی دانشگاه هنر اصفهان مقاله مشترکش با حسین رایتی مقدم و داریوش حیدری با عنوان «مروری بر مطالعه و فرآوری گچ سنتی» را ارائه داد و اظهار کرد: استفاده از ملات گچ در دوره‌ها و آثار متعدد تاریخی، ایجاب می‌کرد که در این ارتباط تلاشی در راستای مطالعه و معرفی این ماده موثر در شکل‌گیری و پایداری تاریخی، صورت گیرد.

او افزود: نکته مهم در مورد گچ سنتی یا به تعبیری گچ نیمکوب که به گچ ساسانی در میان مرمتگران بناهای تاریخی موسوم است این است که این گچ چگونه و به شکلی فرآوری و تولید شده که علی‌رغم گذشت زمان از مقاومت بالایی برخوردار است.نگارندگان مقاله معتقد هستند آنچه باعث شده گچ نیمکوب مقاومت و کیفیت لازم را داشته باشد، دانه بندی این محصول پر ارزش ساختمانی است که در نتیجه، پخت متفاوت لایه‌های سطحی و مغز قطعات سنگ گچ در کوره به دست می‌آید، نه افزودنی‌هایی که گاها در گزارش‌های کارشناسان شنیده یا دیده می‌شود.

سبک‌شناسی نقوش آرایه‌های گچی و کاربرد آن در معماری سلطنتی تهران عهد قاجار

کیانوش معتقدی پژوهشگر مستقل هنرهای ایرانی-اسلامی دیگر سخنران این نشست به بیان شرحی از موضوع «سبک‌شناسی نقوش آرایه‌های گچی و کاربرد آن در معماری سلطنتی تهران عهد قاجار (با نگاهی بر آلبوم طراحی‌های استاد میرزا اکبر در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن)» اظهار کرد: با توجه به اینکه آرایه‌های گچی از دیرباز تاکنون از پرکاربردترین آرایه‌های معماری ایرانی به حساب می‌آید، سبک‌شناسی و تحلیل نقوش این آثار در فضای معماری ایرانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.در همین زمینه و با آغاز دوره قاجار، روند تزئین بناهای سلطنتی در پایتخت تازه تأسیس ایران (تهران) با تکیه بر پیشینه این هنر و به واسطه حضور استادکاران اصفهانی و شیرازی وارد مرحله تازه‌ای شد.

او افزود: در این میان وجود ۲۰۰ طرح در یک آلبوم (کتابچه) منحصربه‌فرد از دوره قاجار که توسط استاد میرزا اکبر در تهران گردآوری شده، امروز در گنجینه موزه ویکتوریا و آلبرت لندن نگهداری می‌شود- سندی ارزشمند و کارآمد در مطالعه تحولات طراحی و اجرای گچبری در این دوران است که در این گفتار با تکیه بر آن، به بررسی و سبک‌شناسی آرایه‌های گچی عصر قاجار خواهیم پرداخت.

باز طراحی کتیبه صلوات کبیره مسجد جامع هفتشویه اصفهان با الگوبرداری از کتیبه گچی بقعه پیربکران

در ادامه حمیدرضا کشاورزی به بیان بخشی از مقاله مشترکش با سید مهدی مهدوی و حمیدرضا آذری‌نیا با عنوان «باز طراحی کتیبه صلوات کبیره مسجد جامع هفتشویه اصفهان با الگوبرداری از کتیبه گچی بقعه پیربکران» پرداخت و افزود: خط یکی از انواع هنر اسلامی است که در آثار تاریخی و بناهای تاریخی می‌توان انوان آن را به وفور مشاهده کرد به‌طوری‌که کتیبه‌ها، جز جدایی ناپذیر این بناها محسوب می‌شوند.

او تصریح‌ کرد: پژوهش حاضر ابتدا به معرفی و بررسی دقیق کتیبه صلوات کبیره پیربکران واقع در بقه پیربکران اصفهان از جنبه‌های متن مرجع، شیوه طراحی، جهت حرکت کلمات، ویژگی مفردات حروف و اشکالات طراحی، ایرادات املایی و اجرایی کتیبه می‌پردازد، سپس با مقایسه کلمات باقی‌مانده از کتیبه مسجد جامع هفتشویه با این کتیبه، ابتدا نتیجه گرفته می‌شود که به دلیل قرابت مسافت و زمان و همچنین نزدیکی فرهنگی این دو منطقه با یکدیگر و سالم بودن کتیبه بیربکران و شباهت‌های طراحی و نگارشی، طراح هر دو کتیبه می‌تواند یکی باشد.پس با الگوبرداری از کتیبه پیربکران به باز طراحی کتیبه صلوات کبیره در مسجد جامع هفتشویه اصفهان پرداخته می‌شود.